Tổ tiên của mèo nhà

3 nhà khoa học Nam Phi tin rằng họ đã xác định được một số loài thú ăn thịt từng săn lùng cụ tổ của loài người ở vùng savan Nam Phi 2,5 triệu năm trước đây. Trong số đó, có Megantereon (một loài hổ răng kiếm với chiếc răng nanh ngoại cỡ, đã tuyệt chủng), báo và linh cẩu đốm.

Nghiên cứu do nhà khảo cổ Julia Lee-Thorp và Nikolaas van der Merwe ở Đại học Cape Town, cùng nhà cổ sinh vật học Francis Thackeray của Bảo tàng Transvaal, Nam Phi, hợp tác thực hiện.

Phát hiện này ra đời dựa trên một nghiên cứu về thành phần men răng của các động vật ăn thịt tiền sử. Men răng bao gồm chủ yếu là canxi, phốt phát và một lượng nhỏ carbon, tồn tại ở hai dạng đồng vị là carbon 12 và carbon 13. Nếu như cây và cây bụi rất giàu carbon 12, thì ngược lại, thành phần chính của cỏ lại chủ yếu là carbon 13. Theo chuỗi thức ăn, carbon tích lũy trong mô và xương của động vật. Do đó, loài nào ăn cỏ sẽ có hàm lượng lớn carbon 13, trong khi động vật ăn chồi cây và cây bụi lại có tỷ lệ đồng vị này thấp hơn.

Đến lượt mình, thú ăn thịt săn lùng các loài ăn cỏ, nên tỷ lệ đồng vị carbon của chúng cũng tương ứng với của con mồi. Vì thế, để xác định kẻ thù của người tiền sử, nhóm nghiên cứu đã “lội ngược dòng”, bằng cách tìm hiểu thực đơn của ông tổ chúng ta. Dựa vào những hoá thạch người cổ (homo ergaster) khai quật được ở Swartkrans, cách Johannesburg 40 km về phía tây bắc, nhóm khoa học phỏng đoán đó là những người ăn tạp, tương tự như người hiện đại ngày nay.

Tiếp đó, Lee-Thorp và cộng sự đã so sánh tỷ lệ đồng vị carbon của người tiền sử với hóa thạch men răng của các loài thú ăn thịt ở khu vực này, gồm báo, sư tử, linh cẩu đốm, và 3 loài khác đã tuyệt chủng là Megantereon, Dino felis (một loài mèo nhỏ có răng nanh) và Chasmoporithetes nitidula (một loài linh cẩu). Phân tích cho thấy, tỷ lệ đồng vị carbon của báo, linh cẩu đốm và Megantereon là tương đồng nhất với của người tiền sử. Nhóm khoa học kết luận, cụ tổ của chúng ta đã trở thành mục tiêu săn đuổi của 3 nhóm động vật này.

Với hầu hết các nhà cổ sinh học, báo và linh cẩu từ lâu đã được xem là khắc tinh của loài người, thậm chí ngày nay, hậu duệ của chúng cũng chẳng bỏ qua những cơ hội tấn công chúng ta. Tuy nhiên, Megantereon là sự ngạc nhiên lớn đối với nhiều nhà khoa học. Họ từng cho rằng những chiếc răng nanh của Megantereon chỉ đủ làm “xây xước” các cụ tổ mà thôi.

Nghiên cứu của Lee-Thorp và cộng sự đã bổ sung kiến thức cho chúng ta về thực đơn của những người tiền sử, khỉ hình người và một số loài thú lớn ăn thịt khác. Nó cũng là bằng chứng cho thấy những giống người thời kỳ nguyên thủy đã trở thành mồi săn chứ không phải là những người đi săn.

B.H. (theo N.Geography.)